Op 10 juli 2019 is de Kadernota vastgesteld. De Kadernota sloot met een aanzienlijk nadelig saldo waardoor bezuinigingen en inkomstenverhogingen noodzakelijk waren.
Tijdens deze raadsvergadering is door de raad de wens geuit om betrokken te worden bij de invulling van de noodzakelijke bezuinigingen. Het college is hier door middel van een discussiestuk aan tegemoet gekomen. Op 3 september 2019 is de concrete invulling van de bezuinigingen besproken. Dit heeft geresulteerd in onderstaand overzicht.

 
Door met name externe ontwikkelingen is het noodzakelijk om te bezuinigen. Na de kadernota heeft het saldo zich als volgt ontwikkeld.

Tabel 38

Het dekken van het tekort is mogelijk door een combinatie van maatregelen door te voeren. De maatregelen passen binnen de uitgangspunten van het coalitieakkoord. De drie sporen waarlangs het tekort wordt gedekt zijn:

1. Specifieke bezuinigingen;
2. Herziening van de afschrijvingssystematiek;
3. OZB verhogen voor de nieuwe voorzieningen die de komende jaren voor de Wassenaarders worden gerealiseerd zoals de sporthal, een nieuwe gymzaal en het onderwijshuisvestingsplan.

In onderstaande tabel zijn de bezuinigingsvoorstellen volgens de sporen A t/m C opgenomen.

Tabel 39

Hieronder lichten wij de posten toe.

A. SPECIFIEKE BEZUINIGINGEN
A1. Maatschappelijke ontwikkeling
Realistischer ramen budgetten sociaal domein
Er is een vergelijking gemaakt tussen de uitgaven over de afgelopen jaren en het begrote bedrag in de komende jaren. Hierbij is rekening gehouden met een stijging van de kosten als gevolg van het toenemende gebruik van de regelingen in het Sociaal Domein. De voorgestelde bezuinigingen gaan niet ten koste van de inwoners van Wassenaar, maar zorgen ervoor dat een realistischer raming voor de uitgaven ontstaat. De verwachting is dat de uitgaven binnen de nieuwe, naar beneden bijgestelde, budgetten blijven.

Subsidies (programma 4, 5 en 6)
Per 1-1-2021 gaat het nieuwe subsidiebeleid in. In dit nieuwe beleid wordt uitgegaan van een betere samenwerking tussen de subsidiepartners in een Wassenaars welzijnsnetwerk en het effectiever besteden van subsidiegelden.

A2. Omgevingsbeheer
Kleding en materialen
Kleding en materiaal worden bekostigd vanuit de WODV. Op deze post is ruimte aanwezig en kan nog verantwoord worden bezuinigd.

Groen
Voor groen kan het voorzieningenniveau worden verlaagd door:

• 25% minder bomen vervangen bij jaarlijkse vervanging;
• stoppen met (biologische) bestrijding bladluizen in het centrum;
• één keer maaien in plaats van twee keer maaien van bloemrijke bermen en graslanden.

Tractie
De tractiemiddelen zijn nogmaals zorgvuldig geïnventariseerd. Met wat aanpassingen is het mogelijk om de benodigde investering terug te brengen met € 0,7 miljoen. Hierdoor ontstaat een voordeel in de afschrijvingen van € 65.000.

A3. Ruimtelijke ontwikkeling  
Planmatig onderhoud exploitatie woningen/gronden/landerijen
Deze post wordt gebruikt voor structurele (verkoop/huur)kosten die verband houden met het verkrijgen van incidentele verkoopopbrengsten (zoals in het verleden bijvoorbeeld de Generaal Winkelmanlaan en Den Deijl) en structurele opbrengsten (zoals pachten/stageld en huurinkomsten). Ook worden de notaris, taxatiekosten en overeenkomsten hiervan betaald. De post wordt hiermee van €40.000 naar € 20.000 teruggebracht.

A4. Bestuur
Bestuur diversen
Diverse posten voor bestuurskosten hebben de afgelopen jaren een onderuitputting laten zien. Deze kan dus worden verlaagd. De post wordt taakstellend met € 124.000 verlaagd.

A5. Financiën
Diverse belastingen
De ramingen van de lasten van heffing en invordering zijn nogmaals tegen het licht gehouden. Dit leidt ertoe dat ramingen kunnen worden verlaagd bij hondenbelasting, de Bedrijveninvesteringszone en de reclamebelasting.

Post onvoorzien
De post onvoorzien is steeds geraamd op iets meer dan € 1,- per inwoner. In de afgelopen jaren is deze post nooit uitgeput. Daarom verlagen we de raming met € 10.000. Dit is verantwoord gezien het feit dat de algemene reserve ruimschoots hoog genoeg is om eventuele onvoorziene uitgaven incidenteel te dekken.

Stelpost CAO
Voor het opvangen van toekomstige CAO-ontwikkelingen stond nog een stelpost in de begroting. Voorgesteld wordt deze te laten vervallen en te laten dienen als (gedeeltelijke) compensatie voor de salarisstijgingen.

B. INVOEREN SYSTEMATIEK VAN WAARDEBENUTTING ACTIVA

In de financiële verordening en de nota activabeleid van Wassenaar is opgenomen dat er bij het afschrijven van activa geen rekening wordt gehouden met restwaarde. Op deze aanname is de berekening van de kapitaallasten gebaseerd.

Het is sterk de vraag of deze aanname realistisch is. Met name economische investeringen hebben veelal wel degelijk een restwaarde. (Economische investeringen zijn investeringen die verhandeld kunnen worden zoals gebouwen en auto’s). Voor maatschappelijke investeringen geldt dit niet, of is de restwaarde lastig te bepalen (zoals riolen en bruggen).

Uit het overleg met de accountant en de provincie is gebleken dat het verantwoord is om voor een aantal economische investeringen in de ramingen uit te gaan van een restwaarde. Dit kan niet met terugwerkende kracht, maar alleen voor activa die bij de jaarrekening 2018 nog een boekwaarde hadden, én voor toekomstige investeringen. Dat betekent dat ook voor de economische investeringen uit het investeringsprogramma uitgegaan wordt van een restwaarde. De kapitaallasten daarvan zullen dan ook dalen ten opzichte van de raming uit de kadernota (zie onderstaande tabel). Deze zijn in een aparte regel opgenomen.
Door invoering van een dergelijke systematiek wordt de waarde van de activa benut om via de exploitatie doelen in de Wassenaarse samenleving te realiseren. De activa wordt productief gemaakt. Daarom spreken we in deze notitie van “waardebenutting activa”.  
Uitgegaan is van 30% restwaarde voor nieuwbouw en renovatie van gebouwen, en 10% voor tijdelijke huisvesting en tractiemiddelen.
Wassenaar is niet uniek in een keuze voor deze systematiek. Er zijn ook andere gemeenten die dit beginsel hanteren, bijvoorbeeld Dordrecht.
Wijziging van de systematiek van afschrijven vraagt aanpassing van de financiële verordening en de nota activabeleid.  

Tabel   40  Mutatie afschrijvingslasten door invoeren systematiek waardebenutting

C. ONROERENDEZAAKBELASTING DEKKING VOOR INVESTERINGSPLAN VERHOGEN

Voor de Wassenaarders komen nieuwe voorzieningen uit investeringen beschikbaar. Gezien de geringe structurele financiële ruimte van de gemeente Wassenaar is het realistisch om hiervoor aan de inwoners een bijdrage te vragen. Deze bijdrage krijgt de vorm van een OZB-verhoging. De structurele lasten van de nieuwe investeringen dekken we dus uit een OZB verhoging van 9%.  Voor 2022 geeft dit een hogere opbrengst dan uit het investeringsprogramma voortvloeit, maar de marge van het begrotingssaldo is in 2022 het kleinst.
Om ruimte te creëren wordt voorgesteld de OZB in één keer te verhogen. Dit niet doen levert de Wassenaarders een eenmalig voordeel op van € 10 in 2022, maar geeft wel risico’s in het structurele saldo voor jaarschijf 2022.
Zie voor een specificatie onderstaande tabel. Deze verhoging betekent voor een gemiddelde Wassenaarse woning een jaarlijks hoger bedrag van ongeveer € 50 vanaf 2022.

Tabel 41      Relatie investeringsprogramma en OZB verhoging

In het positieve begrotingssaldo is nog een aantal incidentele posten verwerkt uit oude besluitvorming (zie voor een specificatie de bijlage "Incidentele baten en lasten"). Deze leiden tot correctie van het saldo hierboven met de bedragen uit onderstaande tabel.
Die correctie is nodig om te komen tot het structurele saldo. Het structurele saldo is voor de beoordeling van structureel en reëel evenwicht belangrijk. Ook is het structureel saldo voor de toezichthouder het uitgangspunt voor het toezicht. De onderste regel geeft het uiteindelijke structurele begrotingssaldo weer.

Tabel 42

Met de maatregelen die hierboven zijn beschreven heeft Wassenaar een reëel en structureel sluitende begroting, er is sprake van een voordelig structureel saldo.

Omdat we rekening moeten houden met enkele mogelijk nadelige ontwikkelingen in de toekomst willen we het positieve saldo van de begroting op een stelpost in de begroting zetten. We kunnen daar toekomstige nadelen (gedeeltelijk) mee opvangen. Te denken valt aan:

-   De gevolgen van de herziening van het gemeentefonds vanaf 2021;
-   De doorwerking van de CAO-ontwikkelingen in de begrotingen van de gemeenschappelijke regelingen;
-   Onzekerheid omtrent de tegemoetkoming van het rijk op het punt van jeugdzorg;
-   Opstellen nieuwe beheerplannen openbare ruimte;
-   Ontwikkeling van de Paauw en de Warenar.